Đàn ông có 2 loại hormone đặc thù tạo nên độ nam tính: Testosterone và Dihydrotestosterone (DHT). Có thể khẳng định, lượng DHT mà mấy ông có trong hệ sinh dục chính là chìa khóa quyết định cho việc râu tóc của mấy ông sẽ nhìn giống idol Kpop hay Thành Cát Tư Hãn.
Bài này tui sẽ viết chủ yếu về DHT và lí giải quan hệ của nó với sự phát triển của râu ria.
DHT LÀ GÌ
Dihydrotestosterone (DHT) là một hormone sinh dục androgen đóng vai trò quan trọng trong quá trình phat triển lông tóc, cơ, năng lực tình dục…DHT sản phẩm phái sinh tự nhiên của testosterone và ai cũng sẽ có một hàm lượng hormone này trong cơ thể. Tuy nhiên, không phải ai cũng phản ứng với DHT như nhau, cơ thể sẽ tự chọn cách sử dụng DHT như thế nào. Đây là lúc mà gene bước vô câu chuyện, mã gene sẽ quyết định râu ở đâu là rậm nhất trên người mấy ông, nếu may thì lên râu và tóc, không may thì là ở những nơi còn lại.
Nguyên lý hoạt động
Testosterone chuyển hóa thành DHT nhờ enzym 5-alpha-reductase (5-AR) có trong tuyến sinh dục. Mỗi ngày có khoảng 10% testosterone được chuyển hoá thành DHT, theo nhiều nghiên cứu thì số phần trăm này sẽ thấp hơn trong giai đoạn trước dậy thì, điều này lí giải tại sao bạn không thấy một đứa nhóc cấp một nào có râu hết.
DHT trên con đường được truyền đi khắp cơ thể sẽ “dính” với các thụ thể nằm rải rác, bao gồm cả những thụ thể nằm ở nang lông. Nếu lượng Testosterone trong cơ thể các ông càng nhiều, thì các ông sẽ có nhiều cơ hội nắm được thế chủ động trong việc sử dụng nó hơn khi có tác động từ bên ngoài, đơn cử như những anh em cực nhạy với Minoxidil khi chỉ cần bôi vài tháng là đã có hiệu quả rõ rệt. Tuy nhiên, đây cũng là kết luận mang tính tương đối vì như đã nói ở trên, gene sẽ quyết định phần nhiều.
DHT có hoạt tính mạnh hơn testosterone và nhiều nhà khoa học tin là nó mang vai trò quan trọng hơn trong việc khiến đàn ông “đàn ông” hơn. Có thể nói testosterone đang được trao cho những công trạng đáng ra là của DHT. Nói thì nói vậy chứ hai hormone này lúc nào cũng có quan hệ qua lại, và trên lí thuyết, tăng cường testosterone cũng đồng nghĩa với việc tăng lượng DHT được sinh ra.
DHT và chứng rụng tóc
DHT được ghi nhận là một trong những nhân tố chính gây ra chứng rụng tóc do hói của nam giới (male pattern baldness). Tóc có 3 giai đoạn phát triển: Anagen, Catagen, Telogen.
- Giai đoạn phát triển (Anagen)
Đây là giai đoạn khởi đầu và phát triển của một sợi tóc. Các tế bào ở nang lông bắt đầu phân tách rất nhanh và những sợi lông sẽ hình thành. Trung bình có khoảng 85% số tóc đang ở trong giai đoạn phát triển. Giai đoạn này thường kéo dài từ 2 – 6 năm. - Giai đoạn trung gian (Catagen)
Khi sợi tóc đã phát triển tới độ dài tối đa chúng sẽ bước vào giai đoạn chuyển tiếp kéo dài. Giai đoạn này là giai đoạn ngắn nhất của chu kì, thường kéo dài khoảng 1 – 2 tuần. Tóc sẽ ngừng phát triển, các tế bào sắc tố sẽ giảm sinh sôi, máu sẽ không còn bơm lên tóc, sợi tóc sẽ tách biệt khỏi nang lông và dính hẳn lên da đầu. - Giai đoạn nghỉ (Telogen)
Thời kì để các nang tóc nghỉ ngơi, thường kéo dài trong khoảng 3 – 5 tháng. Đây cũng chính là thời điểm để nang tóc tái khởi động một chu kì phát triển tóc mới, bắt đầu lại từ bước anagen. Lúc này, tóc mới sẽ đẩy tóc cũ khỏi nang lông gây rụng tóc.
Trong thời gian sinh trưởng của tóc, có khoảng 85 – 90% sợi tóc ở giai đoạn đang phát triển và khoảng 10 – 15% các sợi tóc ở giai đoạn trung gian và giai đoạn nghỉ ngơi. Điều này lý giải vì sao mỗi ngày có 50 – 100 sợi tóc rời khỏi da đầu. Tuy nhiên, các nang tóc ở giai đoạn trung gian và nghỉ ngơi được phân phối ngẫu nhiên trên da đầu nên không có điểm hói được nhìn thấy.
Trung bình, mất khoảng 2-6 năm để một sợi tóc phát triển qua ba giai đoạn này. Đối với những anh em có tóc nhạy cảm với DHT, giai đoạn Anagen sẽ bị đẩy nhanh hơn khiến chu kì này sẽ diễn ra nhanh hơn, kết quả khiến cho sợi tóc phát triển yếu ớt, dẫn đến việc thưa thớt, dễ đứt gãy và cuối cùng là rụng đi nhanh hơn. Bên cạnh đó, nang tóc sẽ bị thu hẹp dần khi ta già đi, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra việc có hàm lượng DHT cao sẽ càng làm đẩy nhanh quá trình se khít này.
DHT và râu
Thú vị một chỗ, ảnh hưởng của DHT lên râu và tóc lại khác nhau! Sự phát triển của tóc không cần đến sự hiện diện của hormone DHT nhưng lông ở các nơi khác như nách, râu… không thể mọc mà không có androgen. Những người đã bị thiến hoặc thiếu enzyme 5-AR có thể không bị hói đầu nhưng sẽ có rất ít lông tại các vị trí khác trên cơ thể.Mặc dù chưa hiểu rõ nguyên do, hormone DHT rất cần thiết cho sự phát triển của lông trên cơ thể nhưng lại gây bất lợi cho quá trình phát triển tóc.
Bạn có bao giờ thắc mắc tại sao có rất nhiều người mang một bộ râu như truyền thuyết nhưng đỉnh đầu lại sáng tựa thái dương? DHT chính là câu trả lời cho việc đó!
Râu cần có DHT để phát triển đến cực hạn của nó. Những anh em dồi dào testosterone và DHT sẽ có nhiều râu hơn những anh em dưới trung bình. Cho nên nếu cơ thể của bạn nhạy cảm với DHT, khả năng cao bạn sẽ có râu từ khá sớm.
Chắc chắn ai cũng có một thằng bạn hồi cấp hai với biệt danh “cốt đột”, luôn ngồi bàn cuối, giọng trầm hơn thầy dạy Sinh học và cằm đã lấm tấm râu đen. Kết hợp với vấn đề về tóc tui bàn bên trên, thì thằng bạn cốt đột này nhiều khả năng bây giờ đã rậm râu và tóc nó đã bắt đầu thưa sau khi tốt nghiệp đại học và đi làm vài năm, trong khi bạn, và tui, vẫn phải ngồi đây bôi Minoxidil mỗi ngày hai lần.
DHT là hormone hạnh phúc
Con người chúng ta dựa trên lượng hormone trong cơ thể (như Testosterone, Estrogen và DHT) để có những cảm xúc vui sướng, khỏe mạnh hay căng thẳng. Và vì DHT có hoạt tính mạnh hơn Testosterone, thời gian lưu lại não bộ của nó cũng sẽ lâu hơn, từ đó tạo nên những hưng cảm cần có về mặt sinh học của đàn ông.
Có thể hiểu nôm na, những người có khoái cảm về sex nhiều hơn thì đều là những người hạnh phúc và ít stress hơn (khoa học chứng minh hẳn hoi) những người không hứng với chuyện đó. Như vậy, DHT = Ham muốn tình dục = Hạnh phúc.
DHT BLOCKER (CHẤT ỨC CHẾ DHT)
DHT Blocker là những acid béo giúp ngăn chặn việc DHT kết với thụ thể bên trong nang tóc. Với các anh em sinh ra trong một gia đình có truyền thống hói đầu, DHT Blocker sẽ giúp làm chậm lại quá trình rụng tóc.
3 loại acid béo là acid lauric, oleic, và linoleic đã được khoa học chứng minh về hiệu quả ngăn cản sự sản sinh DHT. Chúng thường được tìm thấy trong những loại thực phẩm như dầu từ các loại hạt.
Danh sách cụ thể các bạn có thể xem ở đây. (update liên tục)
Đối với những người đã có một bộ râu đủ rậm, sẽ tới lúc các anh em này phát sinh một nhu cầu “râu-care” khá chỉn chu như dưỡng ẩm, tạo kiểu hoặc kích thích mọc râu thêm bằng các loại tinh dầu beard oil. Và đây là lúc mà những ngộ nhận sai lầm về râu và tóc dễ khiến những anh em này sử dụng những sản phẩm dành riêng cho tóc lên râu. Vì những hiệu quả đối nghịch tui nêu ở trên, điều này đồng nghĩa với việc khả năng rất cao là họ đang tự chặn đường sinh của râu vì dùng những sản phẩm có chứa DHT Blocker.
Lời khuyên dành cho bạn là nên đọc kĩ thành phần của những sản phẩm mua tại các cửa hàng bán lẻ không chuyên dành cho râu, hoặc mua từ những nguồn bán sản phẩm cho râu uy tín. Nhưng theo tui thì mình cũng nên chủ động tìm hiểu và đọc thông tin trước khi ra quyết định vì kiến thức mới là con ngựa bền nhất trong cuộc chơi này.
Vậy DHT Blocker có phải vô năng trên con đường tìm râu bằng Minoxidil?
Có RẤT NHIỀU sản phẩm dưỡng râu sử dụng dầu chứa (carrier oil) là một trong những loại được liệt vào danh sách DHT blocker bên trên, lí do là vì 1) họ không nghiên cứu trong khâu sản xuất thuốc hoặc 2) họ cho rằng vấn đề này không đáng lưu tâm.
Câu trả lời cho câu hỏi “DHT Blocker có phải vô năng trên con đường tìm râu bằng Minoxidil?” rất tiếc, cũng không có cơ sở khoa học nào vì tất cả báo cáo khoa học về vấn đề này đều là lên tóc. Có chăng, chúng ta có thể phân tích bắc cầu từ những luận cứ khoa học về DHT Blocker tui bàn bên trên để phần nào tin rằng, nên hạn chế sử dụng nó thì tốt hơn cho râu.
LÀM GÌ ĐỂ TĂNG TESTOSTERONE VÀ DHT TRONG CƠ THỂ.
Đừng để mình béo!
Béo phì làm giảm Testosterone và DHT. Theo nhiều nghiên cứu thì mỡ, nhất là ở phần giữa cơ thể, sẽ thúc đẩy hoạt động của enzym Aromatase và khiến cho Testosterone chuyển hoá thành Estrogen nhiều hơn. Việc có một cơ thể săn chắc (khối lượng mỡ dưới 15%) đồng nghĩa với việc Testosterone và DHT sẽ được bảo toàn ở mức độ cao vì không bị chuyển hoá thành estrogen.
Trong mỡ cũng tồn tại một thứ gọi là Leptin, một hormone gốc chất béo được tạo ra chủ yếu từ tế bào mỡ với mục đích cân đối việc chi tiêu năng lượng bằng cách ức chế cơn đói. Nói cho gọn thì leptin sẽ làm chủ cảm giác thèm ăn của chúng ta và cho ta biết khi nào ăn đủ. Nếu bạn quá béo thì ngoài việc lượng leptin dư thừa này sẽ mất đưa ngưỡng đói lên cao hơn, khiến bạn ăn lại càng nhiều, mà càng ăn thì càng béo, càng béo càng giảm Testosterone.
Học cách đọc nguyên liệu trong sản phẩm
Cần tránh xa những món có DHT Blocker, hay nói cụ thể hơn là những thực phẩm hoặc thuốc bôi có cơ chế hoạt động gây ức chế DHT bằng cách làm giảm số lượng enzym 5AR, đội quân giúp Testosterone chuyển hoá thành công thành DHT. Cứ sử dụng danh sách liệt kê bên trên để tự mình soi nguyên liệu, nhất là những món ăn hoặc thuốc bôi mà bạn sử dụng trong thời gian dài.
Uống cà phê
Cà phê (và caffeine) là một món quà của Trời đất, hãy yêu cà phê các bạn ạ. Ngoài công dụng kích thích não và hệ thần kinh trung ương giúp chúng ta tỉnh táo và ngăn ngừa mệt mỏi, caffeine cũng giúp ích trong việc đánh tan chất béo trong cơ thể và tăng cường khả năng vận động.
Do khả năng kích thích hệ thần kinh trung ương, caffeine có thể làm tăng quá trình trao đổi chất lên tới 11% và đốt cháy chất béo lên đến 13%. Thực tế, tiêu thụ 300 mg caffeine mỗi ngày có thể cho phép bạn đốt cháy thêm 79 calo mỗi ngày.
Khi tập thể dục, caffeine làm tăng việc sử dụng chất béo làm nhiên liệu. Điều này rất có lợi vì nó có thể giúp glucose được lưu trữ trong cơ kéo dài hơn, có khả năng trì hoãn thời gian để cơ bắp đạt đến sự kiệt sức. Caffeine cũng có thể cải thiện sự co cơ và tăng khả năng chịu đựng sự mệt mỏi.
Hiệu quả của Caffeine sẽ chủ yếu đi kèm với việc tập luyện cơ thể, nên các ông đừng nghĩ chỉ cần cả ngày lê la quán cafe là có cơ thể khoẻ mạnh nhé.
Tập gym
Đây là cách thuần chất và hiệu quả nhất để nâng cao Testosterone trong cơ thể. Tập luyện với tạ là loại bài tập tốt nhất để tăng cường testosterone trong cả thời gian ngắn hạn lẫn dài hạn.
Chính sự gia tăng khối lượng cơ bắp khi tập tạ cũng đã cho thấy rằng quá trình sản xuất Testosterone nội sinh đang diễn ra rất tốt. Vì thế, trong trường hợp Testosterone đang bị giảm thì tập nâng tạ là cách tốt để chúng ta duy trì sức khỏe.
“Đi theo bóng mặt trời, yeah!”
Về mặt thẩm mỹ thì một làn da rám nắng sẽ giúp mấy ông nhìn khoẻ mạnh hơn, nhưng về khoa học thì phơi nắng sẽ giúp cấu tạo Vitamin D trong cơ thể, một Vitamin giúp tăng cường lượng Testosterone. Mỗi ngày phơi một ít nắng, cũng không cực lắm đâu :).
“Em ơi cứ vui”
Sức khoẻ tâm thần là một vấn đề thời đại của con người hiện nay và tuyệt đối không được xem nhẹ. Nếu để mình stress trong thời gian dài, cơ thể sẽ sản sinh hormone cortisol, còn được gọi là hormone căng thẳng. Nồng độ hormone này nếu duy trì ở mức luôn cao sẽ gây nhiều chứng bệnh nhưng béo phì, tăng huyết áp, teo cơ và nhiều biến chứng liên quan đến thận.
Nếu bạn đang cảm thấy stress, hãy tìm tới những thú vui nhỏ nhẹ khi xưa như xem một đoạn phim hoạt hình, ăn một món ngon lâu rồi chưa ăn để khuây khoả. Theo tui, để đảm bảo một sự cân bằng về tinh thần, chúng ta nên có riêng cho mình một sự hiểu về cuộc sống và những nguyên tắc của nó theo một chân lí nào đó, triết học hoặc tôn giáo, hoặc một lời dặn dò rất tinh gọn của bố. Hãy tin vào những chân lí đó mà hành xử và ra quyết định, cuộc sống sẽ tự thân trở nên đơn giản hơn rất nhiều.
Hoặc, bạn có thể nuôi một con chó! #ggez
KẾT
Tới đây thì chắc mấy ông cũng đã thấy mức độ quan trọng của DHT với râu và “hói”. Một điều mà tui muốn nhấn mạnh ở phần kết này là: ĐỪNG NGHĨ RÂU VÀ TÓC SẼ KHÔNG THỂ CÙNG RẬM.
Nếu các ông đã thành công trong việc dùng Minoxidil để có râu, lúc này có nghĩa DHT chỉ là thành tố thứ yếu, thứ quan trọng nhất chính là Minoxidil và môi trường sống của các ông.
Tại sao phải chọn râu hay tóc, trong khi chúng ta có thể có cả hai nếu kiên trì dùng Minoxidil?